เชื่อว่าเด็กประถม มัธยม จนถึงเด็กมหาวิทยาลัย ที่ได้เคยทำโครงงานวิทยาศาสตร์ หรืองานวิจัย คงจะรู้จักคุ้นเคยกับการกำหนดตัวแปร และคงจะมีหลายคนที่เพิ่งเคยทำเป็นครั้งแรก และยังสับสนอยู่ว่า ตัวแปรต้น ตัวแปรตาม และตัวแปรควบคุม ต่างกันอย่างไร ควรกำหนดค่าอย่างไร บทความนี้เรามาพร้อมตัวอย่างเข้าใจง่ายมาก
ความหมายของ ตัวแปรต้น ตัวแปรตาม และตัวแปรควบคุมรู้จักความหมายของตัวแปร
ตัวแปรต้น หรือ ตัวแปรอิสระ (Independent Variable) หมายถึง สิ่งที่เรากำหนดให้เป็นสาเหตุที่ทำให้เกิดผล หรือสิ่งที่ต้องทดลองเพื่อให้ทราบว่าเป็นสาเหตุของผลที่เกิดขึ้นหรือไม่ เป็นสิ่งที่ต้องจัดให้แตกต่างกัน ไม่ขึ้นอยู่กับสิ่งใด มีความเป็นอิสระ เพื่อทดสอบสมมุติฐาน สรุปโดยง่ายคือสิ่งที่เรากำหนดเพื่อใช้ทดสอบสมมุติฐาน
ตัวแปรตาม หรือ ตัวแปรผล (Dependent Variable) หมายถึง สิ่งที่เกิดตามมาเพราะผลของตัวแปรอื่น เป็นผลจากตัวแปรต้น ในทางวิจัยจึงเป็นตัวแปรที่เป็นเป้าหมายในการศึกษา สรุปโดยง่ายคือผลลัพธ์ของสมมุติฐาน
ตัวแปรควบคุม (Control Variable) หรือ ตัวแปรคงที่ หมายถึง สิ่งอื่น ๆ นอกเหนือจากตัวแปรต้น ที่อาจมีผลกับตัวแปรตาม ทำให้การทดลอง คลาดเคลื่อน จึงจำเป็นต้องจัดให้ตัวแปรนี้เหมือนกันในทุกกรณีเพื่อไม่ให้กระทบต่อผลการทดลอง มักใช้ตัวแปรนี้ในโครงงานวิทยาศาสตร์ ไม่นิยมใช้ในงานวิจัยเพราะมักมีหลายตัวแปรที่ส่งผล สรุปโดยง่ายคือค่าคงที่เพื่อควบคุมไม่ให้กระทบกับผลลัพธ์
ตัวอย่างการกำหนดตัวแปร โครงงานวิทยาศาสตร์ปลูกต้นไม้ตัวอย่างการกำหนดตัวแปร
ตัวอย่างที่ 1 น้องพลอยศึกษาว่าดินชนิดใดมีผลต่อการเจริญเติบโตของต้นไม้
การทดลอง
น้องพลอยจึงทำการปลูกต้นถั่วเขียว ลงในกระถางที่มีขนาดเท่ากัน และแบ่งใส่ดิน 3 ชนิด คือ ดินร่วน ดินทราย ดินเหนียว รดน้ำเท่ากัน เป็นเวลา 7 วัน
การกำหนดตัวแปรในตัวอย่างที่ 1
ตัวแปรต้น คือ ชนิดของดินที่เราจงใจกำหนดให้แตกต่างกัน เพื่อดูการเจริญเติบโตของต้นถั่วเขียวว่าต่างกันหรือไม่
ตัวแปรตาม คือ ความสูง หรือ ความยาวของต้นถั่วเขียว ซึ่งจะนำไปวิเคราะห์ผลการทดลอง
ตัวแปรควบคุม คือ ชนิดของเมล็ดพันธุ์ถั่วเขียวที่ทดลองปลูก ปริมาณน้ำที่ใช้รด จำนวนครั้งที่รดน้ำ จุดที่วางกระถางโดนแสงแดดเท่ากัน
ตัวอย่างการกำหนดตัวแปร โครงงานวิทยาศาสตร์ไล่ลูกน้ำยุงลายตัวอย่างที่ 2 น้องแพรศึกษาเรื่องผลของการใช้โซเดียมคลอไรด์จำกัดลูกน้ำ
การทดลอง
ใช้โซเดียมคลอไรด์ ละลายในน้ำให้มีความเข้มข้นแตกต่างกัน แล้วนำลูกน้ำมาเลี้ยง เพื่อดูการเจริญเติบโตของลูกน้ำ
ตัวแปรต้น คือ โซเดียมคลอไรด์ที่ระดับความเข้าแตกต่างกัน
ตัวแปรตาม คือ การเจิรญเติบโตของลูกน้ำ
ตัวแปรควบคุม คือ ปริมาณน้ำ ยีห้อของโซเดียวคลอไรด์ ชนิดของลูกน้ำ จำนวนลูกน้ำ ขนาดของภาชนะที่เลี้ยงลูกน้ำ
เป็นอย่างไรบ้างพอจะเข้าใจมากขึ้นแล้วหรือยัง ถ้าเข้าใจแล้วก็ไปคิดโครงงานกันได้เลย ขอให้โชคดีในการทำผลงานครับ
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น